MİM: “Kitap yazmak isteseydin, ne yazmak isterdin?”

Atilla Aktuna pası bana da attı dün. Onun için söyleyebileceğim ilk şey çok zarif, çok efendi, çok doğru düzgün biri olduğudur. Yazılarını ciddiyetle okurum, çünkü sizi ciddi olmaya davet eder. Kitaplarla ilişkisi de öyle. Şurada okuduğum yazısı ile bana çok ama çok tanıdık da gelen birisi.

Tanıdık, çünkü okuma tarihi Bora ile çok benzer. İkisinin de kitapla kurdukları ilişki çok sahici, hiç numara yok ve çok şuurlu. İkisi de bibliyofil. Kitapları, kitapçıları, kağıtları, matbaaları, özellikle sahafları seviyorlar.

Ama söz konusu olan benim şimdi, geçelim. Ben çok okurum, ama okumayı bilmem. Şuursuzca okuduğum kitabın içinde erir giderim. Kitaptaki karakterlere aşık olurum. Yemeden içmeden kesilip onu düşünürüm. O durumda, dediği o sözle beni allak bullak etmesine izin veririm. Çok erken başlamış ve yoğun olarak sürmüş okuma tarihim de tam bir çorba. Bilincimi oluşturan kütüphaneye girseniz tam bir curcuna görürsünüz.Küçükken yazar olmayı düşlerdim. Dünyayı yazdığı kitapla değiştireceğine, dünyanın kitapla değişeceğine inanan çok saf bir çocuktum. İlkokulda Maksim Gorki’nin Ana kitabını okuyup bitirdiğim o ikindi vaktinde yaygın ve köklü bir devrimle değişmek için dünyanın benim bu kitabı okumamı beklediğini düşünecek kadar saf hem de! Evde solcu kitapları vardı, siyaset konuşulurdu, hiç bir şey anlamazdım ama yazgımın böyle olduğunu düşünürdüm.

Okuduğum kitapların dünya edebiyatındaki yeri konusunda da hiçbir şey bilmezdim. “Karamazof Kardeşler”i elim titremeden, alelusül alıp okumaya başlayabiliyordum mesela. Her nedense yasak kitaplarla toprak altına saklanıp, neden sonra çıkarıldıktan sonra diğerleri gibi yanmaktan kurtulan o kapaksız, nemli sayfalardaki “Ben Ruhi Bey Nasılım” şiirini bulup okuyup ağladığımda 12-13 yaşlarındaydım ve Edip Cansever’i kimsenin tanımadığını, benim çok özel ve gizli edebiyat sırrım olduğunu sanıyordum.

Şimdi, okuduğum her kitabı, pürbilinçle tekrar okumayı istiyorum. Şundan bundan daha çok kitapların oluşturduğu ‘ben’in üstünden geçmek; ayıklamak, doğrultmak, tamir etmek, gereksiz süsleri atmak daha gerçek biri yapmayı istiyorum.

Size söylemiştim, en sevdiklerim sıralamam yok benim. Böyle bir sıralama beni nedense çok kederlendiriyor.
Ama işte yine de bir sıralama yaptım. Bunların bir kısmını okuduğum tarih öyle eski ki sadece duygusunu hatırlayarak listeye aldım.

Dostoyevski- Karamazof Kardeşler ( Dostoyevski’nin müthiş dörtlüsünden biri olan bu kitap, sıralama olarak, Suç ve Ceza, Budala ve Ecinniler’den sonraya denk geliyor ve bu sıralamaya sadık kalınarak tekrar okunacak.)

Faulkner - Döşeğimde Ölürken ( Faulkner’a, Adana’da doğmuş olmaktan mütevellit ayrı ve özel bir yakınlık da duyarım.)

Conrad - Karanlığın Yüreği (Bora’nın bana belki de en büyük hediyesi bu yazarla tanıştırmak olmuştur.)

Borges – Kum Kitabı (Çok gençken adını ilk kez Gökhan’dan duyduğum yazar. Bora ile henüz tanışmamıştık da Levent’te bir esnaf lokantasında, bir dost sohbeti sırasında gıyabında ondan bahsedilirken, “Borges çevirisi yapmış,” diye tanıtılmıştı bana Bora. Eh, ilk izlenime itibar edenlerdenseniz, daha o an Bora’nın bana ne kadar çekici geldiğini tahmin edersiniz.)

Cortazar- Mırıldandığım Öyküler

John Fowles – Büyücü ( Bu kitapla tanışma hikayemi geçen gün yazmıştım. Tekrar okumam gerek ama evdeki kitap orijinal dilinde. Çevirisini bulup tekrar ve ciddiyetle okumalıyım.)

Calvino – Atalarımız – İkiye Bölünen Vikont, Ağaca Tüneyen Baron, Varolmayan Şövalye ( Bu kitabı yakın tarihte okudum. Onu okumayı bu tarihe kadar ertelediğim için kendime şaşıp kalarak. Üçü de muhteşem ve ben sanırım Calvino’ya birazcık da aşığım.)

Tournier – Kızılağaçlar Kralı ( Yine Bora’nın tanıştırdığı bir yazar. Çok farklı. Sahip olduğu bilgiye, bu bilgileri hiç dikiş izi bırakmadan kitaplarında kullanmasına da hayranım. Deneyin mutlaka.)

Kafka – Şato ( Yazmıştım daha önce; Kafka çocukluğumun evinde bilinirdi. Ağbimin masasının köşesinde duruyordu kitapların hepsi. Masada Kapital ‘de açık olarak duruyordu ve bazı satırlarının altı koyu kırmızı bir tükenmez kalemle cetvelle keskince çizilmişti. Ben köşede duran Kafka’lardan en üsttekine uzandığımda ağbim bana bakmadan, “alma onu, anlamazsın,” demişti. Yaşım yine 12-13 olmalıydı ve ben çok içerlemiştim bu sözüne. Kafka’yı okumayı üniversite son sınıfa kadar erteledim, anlamam diye. Hala da anlamadığımı düşünür, tekrar okumak isterim.)

Camus – Yabancı ( Bu kitabı lise 2’de okudum. Çok iyi hatırlıyorum. Çünkü yatılı okuduğum okulun tiyatro kulübündeydim ve Moliére’in Kibarlık Budalası’nı çalıştırıyordu bizi tiyatrocu bir ağbi. Çok okuduğum, kafamın karışık olduğu, kimsenin beni anlamadığını düşündüğüm, deliler gibi yalnızlık hissettiğim bir zamandı. Tiyatrocu ağbi ile çok konuşmaya başladık. Ona okuduğum kitaplardan bahsediyordum daha çok. Bana okumam için iki kitap verdi: Camus - Yabancı, Richard Bach - Martı. Yabancı’yı daha sonra üniversitedeyken tekrar okudum.)

Carson McCullers – Yalnız Bir Avcıdır Yürek ( Okul bitmiş, avukatlık yapıyorum. Hayatımın geldiği noktadan da hiç hoşlanmıyorum. Korkuyorum. Avukat arkadaşlardan biri bana bir düşünü anlatmıştı o günlerin birinde. Uzun bir düştü ve ben de dikkatle dinlemiştim. Böyle müthiş bir düş görebildiği için ona hayran da kalmıştım. Kitabı daha sonra tesadüfen okudum ve arkadaşın anlattığı düşün aynısının kitapta olduğunu gördüm. Kendisi hakkında verdiği izlenimle beni böyle kandırdığı için bir daha onunla konuşmadım.)

Virginia Woolf – Mrs. Dalloway (“Mrs. Dalloway, çiçekleri kendi alacaktı…” ve ben anladım sonrasında, en sıradan, en gündelik yaşam içinde sürüklenirken zihninde bambaşka dünyaları yaratabileceğini.)

Katherine Mansfield – Öyküler ( Kitaplarından yola çıkarak, kendisine sonsuz bir şefkat ve sevecenlik duyduğum yazar. Her öyküsünü seviyorum. Ve her seferinde ona sarılıp, “canım” demek istiyorum. Gerçek hayatta onun için çok sevimsiz deseler bile bu duygum hiç değişmiyor.)

Scott Fitzgerald – Muhteşem Gatsby (Açıkçası kitabı değil de duygusunu hatırlıyorum. Bir de şunu: Reha ile tuhaf bir ilişkiye başlamıştık. Ona hala ara sıra Reha Bey filan diyorum o sırada. O kadar yeni. Bir tuhaf yolculuktayız buna rağmen. Yolculuktayız ama durduğumuz yerlerdeki otellerde ayrı yataklarda uyuyoruz. Neredeyse sürekli yolda, arabanın içinde gidiyoruz. Assos’a gelmek üzereyiz. Benim elimde bir şişe kanyak bitmek üzere. O, araba kullandığı için içmiyor. Bana Muhteşem Gatsby’yi anlatıyor. Kitap çok güzel, Reha da daha güzel anlatıyor. Baştan sona kendi yorumlarıyla birlikte ve müthiş bir inanmışlıkla. Tepedeyiz şimdi ve alacakaranlık. Aşağıda Assos görünüyor. Benim müthiş çişim var. Ama çişim olduğunu söylemeye utanıyorum.)

Hemingway – Yaşlı Adam ve Deniz (Heminway’i tanıyordum elbette ama onun gerçek kıymetini, o sade, kısa, yalın, öz cümlelerle yarattığı üslubun ne müthiş olduğunu Bora ile öğrendim.),

Kurt Vonnegut – Otomatik Piyano

Salinger – Franny ve Zoe ( Şimdi yine ve yine işi gücü bırakıp tekrar okurum hiç yerimden kalkmadan.)

Simenon – Bella’nın Ölümü (Bahsetmiştim daha önce.)

Edip Cansever – Ben Ruhi Bey Nasılım

Sait Faik – Bütün Hikayeleri

Orhan Pamuk – Kara Kitap, Benim Adım Kırmızı

Ahmet Hamdi Tanpınar – Saatleri Ayarlama Enstitüsü

Peyami Safa – 9. Hariciye Koğuşu

Firuzan – Parasız Yatılı ( Bu kitap kalbimde kapanmayan bir yaradır)

Yusuf Atılgan – Aylak Adam
Giancarlo Berardi – Ken Parker

"Çok güzel Endişeliperi. Üstelik sizi pek bi akıllı gösteriyor bu liste. Ama canım biz sizi bilmez miyiz? Biliriz. Şimdi hayran olduğun yazarları ya da kitapları boşver. Bir kitap yazmış olsaydın, hangi kitabı yazmış olmayı isterdin, onu söyle bize."

Peki.
(Bundan sonra punto küçülüyor. Ekranınızın ayarı ile oynamayın. Peri Hanım, tüm içtenliği ile bir şey itiraf edecek en kısık sesiyle çünkü.)

"Kırlangıç ile Tekir Kedi"nin yazarı Jorge Amado değil de ben olayım isterdim. Elimde tuttuğum bu kitabı yemek için -evet resmen yemek- delice bir dürtü duymuşluğum da var, kitaptaki dünyanın içine bir yolunu bulunup ışınlanma dileğim de. Böyle bu.

Kime pas atıyorum? Geçen gün ortalıkta dolaşan seksi mime çok yürekli, tek düzgün cevabı vererek bizi kendisine hayran bırakan Talisman Hanım’a, bu aralar içine battığı Türk siyaset tarihinden çıkıp edebiyata davet etmek istediğimiz Torkunç Bey’e, varlığı ile blog dünyasını onurlandıran Erhan Bey’e, vereceği cevabı çok merak ettiğim, ilginç ve renkli bir okuma tarihine sahip olduğuna inandığım Hüt Hüt Kuşu Elif’e, yazmış olmayı dilediği şiirin ne olduğunu içtenlikle öğrenmek istediğim Duman'a, ne yazarsa yazsın içimde hep sevinç dolaştıran Neolitik Hanım'a, ilginç ve dürüst bakış açısı ile zaman zaman beni şaşırtan Gaykedi'ye.