Raymond Chandler-Göldeki Kadın'ı okurken

Özgürlük dediğin ne ki, diye düşündüm, mutfakta açık pencereye karşı otururken. Bahar, bizim evde hep açık olan mutfak penceresinden hızlı girişini yapmış da ondan, öylece oturmuş, hazır oturmuşken de düşünüyordum. İnsan kendiyle başbaşa otururken aklından neler geçer. Küçükken, aklımdan geçenleri hiç kimsenin bilemeyecek oluşuydu özgürlük. Küçük, yoksul bir kasabada doğanlar için özgürlük fikrinin daha iyi bir açıklaması da yoktur. Büyük bir şehrin küçük mutfağında kocaman bir kadın için ise sözcükler itibarını çoktan kaybetmiş olurlar. Yaşlılık, bir duruşa, edaya, hoş bir jeste, özel bir karakterin ipucu olan tavra, açıklaması zor ve gereksiz o apansızın yakalanan bakışa süzülmek demektir. Öyle de olsa, zihnim sözcüklerle düşünmeye alışkın, Katherine Mansfield’in o sözüyle oyalanıp duruyordu , özgürlük hakkında, Mart ayının o sürpriz sarısı ışığıyla tembelce düşünürken. Yazmıştım size; ölmeden hemen önce “elle yapılacak her şeyi elimle yapmak istiyorum,” gibi bir şeydi. Bazıları illaki gözleridir ama; ben en çok elime benzerim. Hoyratça kullanılmış, yaralı, kısacık tırnaklı ellerime. Nereden baksan yaşlandığı ortada ama hala çocuk bir el bir taraftan da. Diyebiliriz ki, cüce bir el. Genetik olarak da annemin ellerinin bir kopyası. Ama benimkiler az çalışmaktan narinler. Annemin elleri de belki diyelim ki küçüktü aslında ama aklınızın alamayacağı kadar çok çalışmaktan kocaman görünürler. Öyle ki cinsiyetsiz bir elmiş gibidir artık. Bora çok çalışıyor şu inatla kış mevsimine dahil olmakta direten Mart ayı, en sonunda Hırçın Kız Kate gibi uslulaşıp, olabileceği en güzel, en yumuşak halindeyken ve ben biraz özlüyorum onu. İşte mutfakta bu hallerde otururken, dedim ki, şu annesine benzeyen elleri bir çalıştıralım. Kocaman olsunlar. Ve evet, özgürlük dediğin de, yaşamı sağlayan her şeyi kendin yapabilmektir. Öyle ki, ne kadar az insandan ne kadar az ustalık talep edersen, özgürlük de o demektir.

Mahallemizin nalburunu ziyaretim, bu düşünceyle oldu. Bir de yine sözcükler yüzünden. Dilimde, mala, cıvata, alçı, vida, merdiven, toprak, bahçe makası vs gibi sözcükler dolaşsın istedim ki, sözcüklere olan bu bağlılığım gençliğimden değil, hayatı kitaplardan, oradaki sözcüklerden öğrendiğim için. Ben hayata kitaplardan öğrendiklerinin bir yansıması olarak bakan aklı karışıklardanım. Melville diyordu ki, mealen aktaracağım, “sanırlar ki kitap okuyanların zihni daha net ve keskin olur. Oysa gerçek tam aksidir”. O nedenle diyorum ki aklım hep karışıktır. Nalbur, bir hanımın bu işleri yapabilmesini ya da en azından yapmak istemesini sevimli buldu ki, gerekli açıklamalarla birlikte gerekli her şeyi torbaya doldurdu. Telefon numarasını da yazdı ki anlamadığım bir yer olmuşsa, onu arayıp tekrar sorayım.

2008 yılının mart ayı, deliler gibi çalıştığım, çalışmakta olduğum bir ay oldu, oluyor. Evin içini dışına çıkarıp, tamir edilmesi gereken her şeyi tamir ediyorum. Markete gitmişken yolumun üstündeki elektrikçiye uğrayıp, kablolar, banyo abajuru filan alıyorum. Perdeyi asarken kopmuş halkayı hemen dikiyorum, evin şekline değiştirirken boş kalan yere tabloyu derhal asıyorum, filan. Banyo tavanı, mala ile kazındı, alçılandı, zımparalanıp boyandı, mutfak dolap kapakları yerlerine takıldı, çiçeklerin toprakları, saksıları değiştirildi, arka balkon düzenlendi, salonun şekli yeni tv’ye uygun değiştirildi, abajurların patlamış lambaları değiştirildi, her şey yıkanıp ütülendi. Bora bugün uykusunun arasında dedi ki, “sana rozet takacağım ve bir sertifaka vereceğim yaptığın işler için:)”

Aslında Mansfield elini kullanmayı isterken, sanırım hayata tutunma isteğini böyle ifade ediyordu. Ölmeyi hiç istememiş demek ki. İnsan yoğun emek isteyen bu kaba saba işlerde çalışırken mesela, soyutlama yapıp, dertlenemiyor; ellerinden taşan sinirle, kanla, etle, kemikle hayata bağlanıyor, aldığı nefes, acıkan karnı, ağrıyan kasları, yaptığı işin yararı ile dopdolu oluyor hayat.

Başım, şakaklarım, gözlerim berbat şekilde ağrıyor şimdi. All the King’s Men’i izlerken yarıda kesip yazdım. Bir ağrı kesici alıp, tekrar filme dönüyorum.