arıza

Ruhumuzdaki arızalar için şık kılıflar uydurabiliriz de bedenin arızaları bizi utandırır nedense. Arızası bedeninde olan biriyle karşılaşınca ona bakmanın mı, yoksa onu fark etmemiş gibi mi yapmanın daha az incitici olduğundan emin olamıyorum. Sokaktaki böylesi ani karşılaşma heyecanı içinde bocaladığımı ona belli etmeden, zoraki doğal bir bakışla perdeliyorum gözlerimi ki, anlamaz mı, anlar elbette. Doğallık çabası kadar çirkin çok az şey vardır. Bakmasam diyorum, onu tümden yok saymış olurum, ki ne büyük yalnızlık bu. Baksam bakışlarımızın arasına sakatlığı giriyor, illa ki giriyor... acılı bir anlayış, tüm bir sancılı tarih. Emin olamıyorum. Reha da Bora da aksaklığı severler. Bir bacakları aksasın isterler, ki gönülden isterler bunu, numarasız. Neden isterler? Dünyaya meydan okuyuşlarında kibre kaçan bir güç var da, oyunda zayıf gördükleri rakiplerini öne mi buyur ederler?... Yenik başlasalar da oyuna, kazanacaklarını mı düşünürler?... Dünyanın kazanma ve kaybetme matematiğine ilgisiz, aldırışsız olduklarını mı göstermek isterler? Kim bilir. Böyle dediklerinde gülerdim.

Carson Mccullers’ın kitabının merkezinde dilsiz bir adam var: Bay Singer. Ruhları arızalı, diğer çok sorunlu karakterler onun etrafındalar ve kendilerini anlatmak için, yalnızlıklarına iyi gelsin diye konuşmayı seçtikleri kişi, dilsiz Bay Singer. Birinin sessiz bir anlayışla bizi dinlemesi, şu korkunç, tuhaf hayata katlanabilmemiz için ihtiyaç duyduğumuz tek şey belki de. Dilsiz, dudaklarını okuyabilmek için pür dikkat bakarak dinler onları. Öyle yapmalıyız. Bizimle konuşanın gözlerine bakmalıyız. Konuşmaya duyduğumuz saygıyı göstereceğimiz asgari bir çaba, asgari bir nezaket bu. Ve yararı hayati olabilir. Ama sesimiz titremişse, ağlamak üzereysek, bedenimiz duygusal bir arıza haline geçmişse yani, isteriz ki, çevirsin bakışını, bakmasın bize.

Başlangıçta odasına gelip giden ve konuşan, sürekli konuşan ve ona kendilerini anlatan bu konuklarını hiç anlamamıştı Bay Singer. Zamanla dudaklarının hareketlerine o kadar alışmıştı ki konuklarının, söyledikleri her sözcüğü anlar olmuştu. Bir süre sonra da birinin ne söyleyeceğini daha onlar konuşmaya başlamadan biliyordu, çünkü anlam her zaman aynıydı. Bir çift olmanın anlamlarından biri de daha o konuşmadan aklından ne geçtiğini bilmektir derler ya, belki de birbirlerinin çok alıştıkları anlam bütünlükleri var böyle ve ne söylerse söylesin bu anlamı ifade edecektir ki konuşmaya gerek kalmaz ve bazen de dinlemeye. Sonrası… yalnızlık ömür boyu.

Ben elleriyle konuşan dilsizlere bakmayı çok severim. Büyülenirim ellerin öyle hızlıca bir anlamı ifade etmesine, o anlamla karşısındaki diğer dilsizin gülümsemesine ya da şaşırmasına. İnce, uzun, temiz giysili, nazik Bay Singer’in elleri hep ceplerinde. Dilsiz olan arkadaşı hastaneye kapatıldığından beri çok büyük yalnızlık çekiyor, çok özlüyor onu.

“Elleri bir işkence olmuştu kendisine. Hiç rahat duramıyorlardı. Uykusunda seğiriyor, oynuyordu, bazen uyandığında düşündeki sözcükleri şekillendiriyor bulurdu onları gözünün önünde. Sevmiyordu ellerine bakmayı, ellerini düşünmeyi. İnceydiler, kahverengiydiler ve güçlüydüler. (…) Bazen de yalnız olduğu zaman, aklı dostundayken, elleri farkına varmadan sözcükleri şekillendirmeye başlardı. Birden farkına varınca bunun, kendi kendine yüksek sesle konuşurken yakalanan bir insan gibi hissederdi kendini. Sanki yanlış bir şey yapmıştı. Utanç ve üzüntü birbirine karışırdı o zaman, hemen ellerini kenetlerdi arkasında. Bir türlü rahat bırakmıyordu elleri onu.”

s. 233

Dilsiz olmayı diliyorum ben de son günlerde… ellerini kullanmayı bilmeyen bir dilsiz. İstiyorum... ama sözcüklerin çekildiği o uğultulu yerde kaybolmaktan çok, çok korkuyorum.