zafer

sahaftan içeriye girdiğimde  dost kitapların arasında bulunsam da ürkek olurum. her nedense hep bir şeylerle meşgul olan sahaf, onu rahatsız etmişim, huzur dolu sessizliğini bozmuşum gibi kaş altından bakar. burası müşterinin hep haklı olduğu, satışın tek öncelik olduğu tecimsel mekanlara benzemez. meselen ciddi mi, sen o meselenin adamı mısın, bakalım. bu mekanın huzuruna çıkmadan önce daha kapıda sesimi temizler, derin bir nefes alırım.  birkaç dakika sürecek mizanseni kafamda kurarım, içeriye girerim. ama adımımı atar atmaz, sanki sahneye ilk kez çıkmış da sessiz ve yargılayan kitap seyircilerinin, geleceğin dergiye yazacağı yazıya  bağlı aman vermez eleştirmen sahafın insafına kalmış gibi dili dolaşan acemi bir oyuncuya dönerim. hayret, sesim sandığımdan gür çıkar ve son bir kendine güven kırıntısı ile neşeyle, "conrad'ın zafer kitabını arıyorum. var mı sizde?" diye sorarım. bu çınıltılı, parlak ses, yerlerine huzurla yerleşmiş tozları kaldırır da kül yutmaz sahafın ilgisine mazhar olmama yetmez. gözlerini hiç kaçırmadan sıkıntıyla bana bakmaya devam ederek düşünür. düşünür ama o bakışın arkasında, "sen o kitabı okuyacak yeterlilikte bir adam mısın? aradığın kitap burda varsa bile özenle oluşturulmuş bu dağınıklık içinden onu çıkarıp bu düzeni bozmama değer misin?" der gibidir. sahafa yaltaklanmak için uyuklayan miskin kedisinin başını okşarsın, ama o da  sahibini layıkıyla temsil edecek yetkilerle donanmış gibi, hiç oralı olmaz. "yok," der sahaf, "zaten baskısı da durdu o kitabın."

neredeyse rahatlayarak kapıdan hızla çıkar, tuttuğum nefesi bırakırım. rahatlamamın nedeni bu zorlu sahnenin bitmiş olmasından ziyade, conrad'ın zafer kitabını arayış maceramın sürecek olmasındandır. kitap ulaşılmaz oldukça ona tutkum artmakta; gelecek, bir mutluluk vaadiyle hep önümde durmaktadır. içimde o kitabı arayan mekanik ısrar hiç dinmesin; o arayış dürtüsü hep sürsün istemekteyimdir. sahafta yaşadığım o sıkıntı mekanın dayattığı bir sıkıntı değildir de, o kitabın sıkışık raflardan çıkarılıp bana uzatılarak bu maceranın sona ermesinden duyduğum endişedir. ben, conrad'ın zafer kitabını bulamama umudu ile onu aramaktayımdır. tam tamına söylersek; endişem, kitabı bulmaya çok yaklaşmış olmamdandır.

bir yandan da şöyledir; conrad'ın zafer kitabı hakkında pek bir şey bilmem. o, bulunamazlığı ile önemlidir. bir adamın dünyadan el etek çekerek bir ada'da münzevi bir hayat yaşamısının hikayesi olduğunu bilirim. kitabın kapağının rengini koyu bir mavi olarak tahayyül ederim.  böylelikle bir kurtuluş, bir huzur imkanı olan ada fikri ile, kitabın kendisi örtüşür. kitaba ulaştığımda, bir adada bulacağım huzurun aynısını yaşayacağım zannı ile avunurum.

bazen sahnede çok kişisel nedenlerle rolüm değişir. o gün kendimle dopdoluyumdur ya da çevreye ilgisizimdir, yapayalnızlığım beni görünmez yapmış gibidir vs... sahaftan içeriye girer; hiç onunla ya da kediyle gözgöze gelmeden, hiçbir şey de demeden rafları incelemeye başlarım. bazı kitaplar, conrad'ın zafer'inin ipucu gibidir; şu, saklanan nesneye yaklaştıkça 'sıcak!' diye bağırıldığı çocuk oyununda olduğu gibi sıcaklık artmaktadır. bedenimden uzaklaşan, uzaklaştıkça uzayan kolumu görürüm, elim mavi sırtlı kitabı sıcak bir ekmek gibi kavrar, kendine doğru çeker... hayır. değil. "afedersiniz, sizi birine benzettim" der gibi şaşkınlık dolu bir mahcubiyetle kitabın kapağına bakar, sayfalarını çeviririm. bu durumda kendimle bir oyun oynarım; mış gibi yapma oyunu; aradığım kitap oymuş, aradığımın yerini kapladığı için onun yerine geçebilecekmiş gibi yapma oyunu. kitabı alır, çantama koyar, eksikliği yalancı bir tatminle gidermekten mi yoksa istediğime ulaşmış olsaydım duyacağımın o hep yetersiz kalan tatmin duygusu olacağını tahmin etmemden mi bilmem, hüzünlenirim.

conrad'ın zafer kitabına kavuştum. macera, esrarını aslında kafamın içinde oluşturduğum mizansenden çok farklı, gündelik yaşamın capcanlı, hızlı yolunda ilerledi. justine aradı; sevgilisiyle sahafta dolaşırken conrad'ın "saadet yolu" adlı bir kitabına rastgeldiklerini söyledi. aradığım kitabın adını sordu, "zafer," dedim, çarçabuk da ekledim, "ama yokmuş, basımı durmuş." justine'in sevgilisi itiraz etmiş; justine, telefona, bana dönüp, "yo, hayır, piyasada varmış," dedi. ısrarla olumsuzladım bunu. ertesi gün neo'dan mektup geldi; iletişim'in  conrad'ın zafer kitabını bastığını yazıyordu. mektuba linki de iliştirmiş. justine ve sevgilisini yanıltmış olmanın suçluluk duygusuyla derhal arayıp, söyledim. justine, "aa, tabii, biliyorum," dedi, "önsatışta ama, henüz satışı yok ki!"

dün, okul karnesini birlikte aldıktan sonra eve dönmek isteyen arçil'i otobüs durağına bırakıp, verdiği ruhsal tedirginlikle beni zorlayan; köhne, karanlık tozlu köşelerinde esrarlı hayalet fısıldaşmaları duyar gibi olduğum; sahibinden, insanlığın kadim bir sırrına sahipmiş gibi ürktüğüm; çok sevdiğim, ama çok çekindiğim sahafları değil de  kitapçıları dolaştım. conrad'ın zafer, murat uyurkulak'ın bazuka kitaplarının hiç dokunulmamış onlarca kopyasından birini aldım. kitabı, kütüphanedeki conrad rafındaki yerine koydum. melville'in sıkıntıdan değil, çok, çok beğendiğimden yavaş okuduğum kitabı moby dick bittiğinde, zafer için hazır olacağımı umuyorum.