yazısız ya da "en güzel düş bile gerçeklikten farklılığını ve bağışladığı şeyin sadece bir yanılsama olduğu bilincini bir leke gibi taşır üzerinde"*

rüzgar
bir şeyler anlatıyordum. konuşup durdum, kolay, hafif sözcükler. ama nerden baksan şiirli bir sabaha uyanmıştım. meselesi olan bir rüzgar vardı; tüm ağaçlara sataşıp durdu. bir balkondan izledim. yabancı bir balkon, yabancı bir manzara. beni biliyorsun; bir eve alışmamın ilk koşulu, penceredeki manzarasına alışmam. sabahın kör bir vakti. ağaç, rüzgar vardı. ben de vardım da bir insan bilinciyle yoktum sanki. diyelim, bir taş gibiydim. bir sevinci, kederi taşımayan ya da bir kader döngüsünde yuvarlanıp durmayan, bir laneti sürüklemeyen, karşı duran değil de umursamayan... bir taş kadar aldırışsız. kafamın arkasında çok uzaktan bir sismograf bir keyifle titreşip kaydediyordu ancak sabahı. kaydetti, şimdi yazıyorum.

küskün eve güzelleme

ne anlatmalı? şu an kederliyim biraz. tam olarak kavrayamadığım bir keder. artık değişmiyorum sanırım. değişiyorsun, dedi. nazım’ın bahçesinde gelmiş olması gereken baharı gelmiş varsayarak oturuyor, doğal olarak üşüyorduk. değişmek bir fikrin başka bir fikirle mübadelesi demekse, değişmiyorum, dedim. bunu derken aklımda ev ve sokak resim olarak olarak karşılaştırmalı duruyordu. ev, dünyevi olandan uzaklaşıp, hayat hakkında düşündüğün bir rafineri merkezi, bir tür ibadethane. sokak ise o karmaşası, içinde evde kendi kendine tartışmaya açtığın kavramların uygulama alanı. sokak hep bildiğim şeyleri söylüyor artık. beni şaşırtmıyor. bildiğim  ne varsa türevleriyle var hala. sokağı sevmiyorum. sokak ilkel bir yer; hiyerarşi yaratıyor. verimlilik ilkelerinden bahsediyor, çıkar gözetiyor, kötü olmanın koşullarını yaratıyor ve kendini mazur göreceğin anlayışı da beraberinde getiriyor. değişmek düşüncene eleştirel bakmakla ilgili, evet, bakıyorum ve sokak mübadele etmeye değer gördüğüm bir fikir sunmuyor artık.

 

peki, insanda ne değişir? insan belki hiç değişmez. belki insan gerçeğin yanılsamalarını değiştirir. buna da ihtiyaç duyar. çünkü gerçeği bilmez değildir de, gerçek sıkıcıdır, bunu bilir ve yanılsamalar yaratır ondan, yanılsamaları değiştirir. sonra zaman geçer. eve gitme vakti gelir.

çıktım. yağmur yağıyordu. dalgındım. kornalar bağırıyordu... hiçbir şey değişmedi. eve geldim. kendi manzaramın içine girince rahatladım.

ne yapsak? şiir filan mı okusak? bildiğimiz bir şiir olsun. tamam, bugün tam da bu şiirin günü, yoruluncaya kadar yazalım.



ne gelir elimizden insan olmaktan başka
ne çıkar siz bizi anlamasanız da
evet, siz bizi anlamasanız da ne çıkar
eh, yani ne çıkar siz bizi anlamasanız da.

hiçbir şey! kadınlar geçtiği o kadın kokusu anlarında
yıkanmış, mayhoş ve taranmış duygularıyla
dönüşür içimizde az menekşe, bir sarmaşık
menekşe, hadi neyse, mor deriz sarmaşıklara
mor deriz, mor bilinir çünkü, bir yandan güneşler kurur
her yandan güneşler kurur, sanki yaz günüyledir
bir adam kayboluyordur bir taşra sıkıntısıyla
deriz ki, "şuram ağrıyor" bir de, "başım dönüyor", "yanıyor avuçlarım"
belki de bir çığlık mı bu, bu seziş, bu yakınma
bir çığlık, hem de nasıl, katılmış, donmuş, yaşıyorcasına
uzansak ellerimizde uzansak avuçlarımızda, bir çığlık
nedir mi ellerimiz -korkunçtur bir elin bir köşesinde insan olmalarıyla-

korkunçtur insan olmalarıyla kıyısında bir yüreğin
kıyısında gibi yangından, çok karanlıktan geçilmez caddelerin
ve korkunç anlamsız gözlerinde ha dünya ha bir park bekçisinin
korkunçtur insan olmaları, bir ceset, suda bir şapka gibi sallanaraktan

bitmeyen bir selam gibi, hastayken, inceyken, yalnızlıklarda aranan
korkunçtur -bunu anlıyoruz- bir yüzün en çoğul beyazında
korkunctur insan olmaları güz ortalarında, eriyen türbe ışıklarında
ve korkunçtur eriyip kaybolmaların bir köşesinde insan olmalarıyla
korkunçtur korkunç!
diyerek: ben kimim, kime anlatıyorum, neyi anlatıyorum
ayrıca neyim ben, bu olanlar ne, ya kimdir tüketen isteklerimi
tüketen kim. hani görmeden daha, sezmeden herşeyin bittiğini
ama ne zaman saçları kurularken çok eski bir alışkanlıkla
çökerken üstümüze bir sözün, bir gümüş kupanın o sebepsiz inceliği
ansızın bir ürperişte: bitti mi herşey bitti mi
yoo, hayır! öyleyse kimdir tüketen isteklerimi
bir rüzgar, duyulup binlercesi birden bir rüzgar
bırakıp giden beni bir kenara, bir uzağı, ya da bir boşluğu bırakır gibi
ve ben ki hazırımdır bir süre unutulmaya
ama hep sorulur gibidir benden: ben şimdi ne yapsam acaba.
ben şimdi ne yapsam, ben şimdi ne yapsam kaç kere yalnız
hem bunu kaç kere söylemek, ne türlü söylemek adına
eskimiş fırçalarda, kırılmış şişelerde, tozlanmış ilaç kutularında
okunmaz kitaplarda, uzaksı giyişlerde, çocuksuz avlularda
anlamsız kahvelerde, bir yolun çok ucunda, asılmış koyun butlarında
ben şimdi ne yapsam, ben işte ne yapsam kaç kere yalnız
kaç kere yalnız, ama kaç kere yalnız, gene kaç kere insan olmalarımla

kapansam, evlere kapansam, yıkanmış bir deniz bulacaksam orada
anılar bulacaksam -anılar mı dediniz?- ne sesli bir vuruşma
odalar bulacaksam, odalarda kadınlar, çiçekler, çok aynalar
rakılar, gene rakılar, kırıklar sonsuz yaralar
bulacaksam orada, bir koltuğu bir koltuğa doğru
bir yüzü bir yüze, bir eli bir ele doğru yaklaştıran çocuklar
sinekler bulacaksam, kaskatı yapan boşluğu, sinekler
zorlanmış bir gülüşten -iğrenip birden- kusmalar, bulantılar
bulacaksam belki de: susanlar, bilmem ki niye susanlar
ölüler bulacaksam -ölü gözleri onlar, cesetler, giderek dışa vurmalar
ne dedik, dışa vurmalar mı, yani ilk aydınlığı mı ölümün
ölümün ilk aydınlığı mı, ne dedik, sahi biz ne deseydik bu konuda
ne deseydik bilmiyorum, ama var bu kadarcık birşey insanın sonsuzunda
bu kadarcık bir şey -İyi ya, peki, şimdi kim var sırada
sakın haaaa! biz yoğuz, bizi unutun, yok deyin adımıza
yok deyin çünkü biz... biz işte korkuyoruz ne güzel korkumuzla
ne güzel ellerimizle... başlayın, hadi başlasanıza
örneğin bir kahve falı? az müzik? diyorum biraz iskambil!..
ama hiç seslenmeyelim -seslenmeyelim- içimizden oynayalım
ayrıca
- dört kişiyiz!
- hayır on!.
- bin kişiyiz!
- bana kalırsa..
ne kadarcık bir fark var bizimle bütün insanlar arasında
öyleyse başlayalım: koz kupa! ah şu sinek onlusu bire bir unutulmaya
çayınız soğuyacak! çayınız mı dediniz? ne tuhaf biraz anlıyorum

- üç karo!
- pas diyorum!
- susalım baylar, dört kupa!
ah şu sinek onlusu! koz kupa! çayınız mı dediniz? susalım!
susalım -niye susalım- anılar mı dediniz? ne sesli bir vuruşma!
ya sonra? bırakın şu sonrayı, bilmem ki nedir o sonra
gene mi, başladınız mı? peki şimdi kim var sırada
sakın haaaa! biz yoğuz, bizi unutun, yok deyin adımıza
yok deyin çünkü biz... biz işte korkuyoruz ne güzel korkumuzla
ne güzel ağzımızla... yok canım, ben var ya, istiyorum sırada
olmayı istiyorum -sahi mi- ama isterseniz siz olun
siz olun, biz olalım kim olacak ? -hep böyle oyalansanıza
yani "şu sinek onlusu, susalım baylar, koz kupa."
gibi oyalansanıza
biraz oyalansanıza.

bir oyun başka olamaz oyundan gibi
bir söz başka olamaz sözden gibi
bir şey başka olamaz bir şeyden gibi
tam öyle gibi, varıyor gibi bir mutluluğa
ne gelir elimizden insan olmaktan başka
ne gelir elimizden insan olmaktan başka

ne çıkar siz bizi anlamasanız da
evet, siz bizi anlamasanız da ne çıkar
eh, yani ne çıkar siz bizi anlamasanız da.

e. cansever

başka? şurası iyi bir film sitesi. buralardayım işim yoksa. siz de seversiniz.


* adorno, minima moralia.